ضریب نفوذ ماهواره و ارزیابی شهروندان تهرانی از برنامه‌های آن: مطالعه ای در جامعه‌شناسی رسانه

ماهواره یکی از مهمترین ابزارهای ارتباطی در دنیای کنونی محسوب می‌شود. دو نقطه نظر اساسی در مورد استفاده از ماهواره وجود دارد یکی بیشتر به جنبه‌های مثبت و کاربردی آن توجه دارد و دیگری بر اثرات منفی آن تأکید می‌کند. این مقاله در نظر دارد ضریب نفوذ ماهواره را در شهر تهران مطالعه کرده و با یک رویکرد جامعه شناختی رسانه به تحلیل آن بپردازد. همچنین تحلیل انتقادی عملکرد رسانه ملی و ماهواره از اهداف این پژوهش است. روش پژوهش از نوع پیمایش و در میان شهروندان بالای 18 سال تهرانی است که با روش نمونه‌گیری ترکیبی، خوشه‌ای چند مرحله‌ای و تصادفی ساده انجام گرفته و حجم نمونه 400 نفر است. از یافته‌های این تحقیق اینکه، در حدود 60 درصد شهروندان تهرانی دارای ماهواره هستند. آنها برنامه‌های ماهواره‌ای را جذاب تلقی نموده و معتقدند شبکه‌های داخلی و رسمی از قابلیت اعتماد پایینی برخوردارند. همچنین پاسخگویان اظهار داشته‌اند که برنامه‌های رسانه ملی، نجیب و در جهت ارزشهای مذهبی و ملی است. آنها معتقدند که برنامه‌های ماهواره‌ای بر میزان ترویج خشونت و فساد اخلاقی اثر افزایشی دارند. همچنین شهروندان تهرانی از سواد رسانه‌ای نسبتا مناسبی برخوردار هستند و به خوبی به تأثیر منفی ماهواره آگاهند اما مابه‌ازای داخلی برای جایگزین کردن آن در دسترس ندارند.